Kiedyś, gdy Odra żyła...

Historia • Niegdyś życiodajna, przyciągająca i determinująca rozwój cywilizacyjny. Dziś zmarginalizowana, wręcz zepchnięta w gospodarczy niebyt. Dla wielu decydentów jest wciąż bardziej problemem, niż atutem, choć wreszcie zaczyna przybywać tych, którzy widzą w niej szansę na rozwój. Wciąż tli się gdzieś iskierka nadziei, że odżyje i ożywi nas. Odra, nasza rzeka, wciąż czeka na wielki powrót...

 

Odra do niedawna miała kolosalne znaczenie dla rozwoju cywilizacyjnego naszych ziem i to pod wieloma względami. To ona determinowała rozwój demograficzny i gospodarczy Śląska od samych początków średniowiecznego osadnictwa do drugiej połowy XX wieku. Jej żyzne doliny zapewniały wysokie plony z upraw, w jej nurtach żyło mnóstwo ryb, a także łownych niegdyś bobrów. Wreszcie rzeka, łączącą Górny Śląsk z Wrocławiem, Głogowem, Frankfurtem i Szczecinem, stała się główną arterią transportową i motorem do zakładania i rozwoju kilkudziesięciu miast. Wzdłuż niej biegły szlaki komunikacyjne i handlowe, o kontrolę nad którymi rywalizowali władcy i państwa.

 

Znaleziska archeologiczne potwierdzają aktywność człowieka na Odrze już w IX wieku, kiedy po całkowicie dzikiej rzece pływały tratwy i prymitywne dłubanki. Początkowo jedynymi ograniczeniami w żegludze były warunki naturalne i braki technologiczne. Jednak wraz z pojawieniem się na naszym obszarze pierwszych struktur państwowych (X-XI wiek) zaczęły się pojawiać coraz to nowe utrudnienia natury prawno-administracyjnej. Mówiąc wprost, książę, a po rozbiciu dzielnicowym okoliczni książęta, zaczęli dążyć do kontroli rozwijającej się żeglugi w celu czerpania z niej maksymalnych zysków. Aspiracje poszczególnych monarchów szybko okazały się sprzeczne i stały się powodem braku jednolitej koncepcji rozwoju żeglugi.