Krwawy styczeń 1945

Część druga • 70 lat temu nasze okolice stały się areną dramatycznych wydarzeń, które dziś nazywamy „tragedią górnośląską”. Wojska sowieckie przyniosły do stosunkowo spokojnego jak dotąd regionu pożogę, która od kilku lat trawiła ziemie polskie, ukraińskie, czy rosyjskie. W styczniu 1945 roku wojna, z całym swoim okropieństwem, zawitała na Śląsk. 

 

Niemieccy sztabowcy trafnie przewidywali czas rozpoczęcia sowieckiej ofensywy oraz kierunki uderzeń przeciwnika. Wiedząc, że Armia Czerwona ma nad nimi przewagę niemal pod każdym względem, starali się jak najlepiej przygotować do obrony, by możliwie długo opóźniać jej marsz na zachód. Mimo to, rozmach sowieckiej operacji „Wisła-Odra” wielokrotnie przekroczył oczekiwania hitlerowskich dowódców i zniweczył ich zamiary. 

 

12 stycznia 1945 roku z przyczółka pod Baranowem ruszyła długo oczekiwana generalna ofensywa Armii Czerwonej. Jeszcze wieczorem tego dnia front został przerwany. Klin sowieckich jednostek pancernych wbił się w głąb wrogich pozycji na ponad 20 kilometrów. Do 14 stycznia luka w niemieckich liniach obrony miała już szerokość około 300 kilometrów. Wtedy ruszyły uderzenia z dwóch pozostałych przyczółków: pod Magnuszewem i Puławami. Nazajutrz Rosjanie wkroczyli do Kielc i Radomia, w nocy z 16 na 17 stycznia skapitulowała niemiecka załoga Warszawy. 17 stycznia Sowieci wyzwolili Częstochowę, następnego zaś dnia Kraków i Łódź.

 

Na południu Niemcy przygotowali stosunkowo silne pozycje obronne na granicy Górnego Śląska, opierając się częściowo na przedwojennych fortyfikacjach oraz wykorzystując uwarunkowania terenowe Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Pas obrony ciągnął się jeszcze na linii Lubliniec – Wieluń. Tu sowieckie uderzenie utraciło impet, tymczasem jednak na centralnym odcinku działań Rosjanie szybko posuwali się w kierunku na Kalisz i Poznań. Dość niespodziewanie dla Niemców, duże zgrupowanie sowieckie w okolicach Kępna zmieniło kierunek natarcia z zachodniego, na południowo-wschodni i weszło od północy na Opolszczyznę. Niemiecka obrona Górnego Śląska została zagrożona okrążeniem.