Lech, Czech, Rus i pozostali bracia

Felieton naczelnego • Jak przez mgłę pamiętam historię o trzech braciach Lechu, Czechu i Rusie, z którą po raz pierwszy zetknąłem się gdzieś na początku mojej szkolnej edukacji. Ta historia mnie naprawdę zafascynowała. Pamiętam, że wyobrażałem sobie potem trzech dostojnych, brodatych i muskularnych wojów, którzy z wielkimi toporami i mieczami, odziani w skóry, przedzierali się przez nieprzebyte dotąd puszcze Europy Środkowej. Dla siedmiolatka takiego jak ja, pełnego marzeń i ideałów, mit trzech braci, stał się „epicką historią” - bo tak to chyba dziś mówią  młodzi ludzie, w którą bez trudu uwierzyłem. Również i dziś głęboko wierzę w tak zwane „braterstwo narodów” - potrzebę rzeczywistej przyjaźni i partnerstwa pomiędzy poszczególnymi państwami. Czy historia o Lechu, Czechu i Rusie może nam dziś, w XXI wieku, do czegokolwiek się jeszcze przydać?

Czasy mojego dzieciństwa przypadły na gierkowski PRL, w którym z jednej strony mocno już było „czuć” nasze zafascynowanie Zachodem, ale z drugiej nadal socjalistyczna propaganda trzymała się mocno i za wszelką cenę przekonywała o wyższości socjalistycznej drogi nad tą kapitalistyczną. W tamtych czasach wiele takich narodowych mitów było wykorzystywanych przez „macherów” od ludowej propagandy, aby uwiarygodnić przyjaźń i braterstwo krajów zjednoczonych w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) i Układzie Warszawskim. Myślę, że wielu z nich miało taką pokusę aby tak umodelowano tę starodawną historię, aby wynikało z niej, że trzej bracia mieli już wówczas bardzo lewicowe poglądy. Oczywiście najbardziej przekonany był Rus, który uczył mniej rozgarniętych Czecha i przede wszystkim Lecha, o wyższości komunizmu nad kapitalizmem i kluczowej roli klasy robotniczej w cywilizacyjnym postępie. A w kulminacyjnym momencie tej historii, w czasie popasu koni na wielkiej polanie, na której potem powstało Gniezno, wszyscy trzej wizualizowali wspólnotę narodów słowiańskich pod słusznym przewodnictwem Związku Radzieckiego...