Schronienie w Krappitz

Historia • Rok temu publikowaliśmy apel profesora Hermanna F. Weissa, emerytowanego wykładowcy Uniwersytetu Stanowego Michigan, który od lat bada losy Żydów na Śląsku w okresie II wojny światowej. Zwracał się on do naszych Czytelników z prośbą o pomoc w ustaleniu kilku faktów na temat Żydów ukrywających się w Krapkowicach podczas wojny. Dziś publikujemy artykuł profesora Weissa, szeroko opisujący wyniki jego badań – historię żydowskiego małżeństwa, które przez dwa niebezpieczne lata ukrywało się pod bokiem nazistów w Krapkowicach.

Szymon Kliszewski

 

W związku z moimi badaniami nad obozami pracy przymusowej dla Żydów na Śląsku natrafiłem na nagranie wideo z wywiadem z Samuelem Gottliebem, w którego życiu Krapkowice odegrały bardzo ważną rolę. Gottlieb urodził się 15 maja 1918 w Bytomiu (Beuthen), ale wkrótce jego rodzina wyprowadziła się do Polski, gdzie wychowywał się, jako najstarszy spośród czworga rodzeństwa. W roku 1942 Niemcy wysiedlili jego rodzinę do getta w Dąbrowie Górniczej. Rodzice Gottlieba byli wśród 1500 mieszkańców tego getta, których 10 sierpnia 1942 roku odesłano do obozu śmierci w Auschwitz. Pomimo narastających prześladowań, Gottlieb nie rezygnował z nadziei na lepsze życie i poślubił w listopadzie tegoż roku Lolę Słomnicką. Podczas końcowej fazy likwidacji getta, w lipcu 1943 roku, oboje się ukrywali. Gottliebowi udało się zakupić sfałszowane dokumenty. Jego teść znał jakiegoś Polaka, który sprzątał biura urzędu meldunkowego i tym samym miał dostęp do różnych formularzy i pieczątek. Około sierpnia 1943 roku pojawił się Gottlieb, już jako Stefan Goliński, w urzędzie pracy w Olkuszu. Podał się za antykomunistę i prosił o pracę w Niemczech. Pokierowano go do urzędu pracy w Krapkowicach, tu zaś otrzymał przydział do firmy budowlanej Nikolausa Malchera (zm. 1949) mieszczącej się w Krapkowicach, przy ulicy Friedrichstraße 5 (obecnie ul. Konopnickiej).