Kukła Judasza

Felieton naczelnego • Na początek kilka zastrzeżeń. Po pierwsze: jestem umiarkowanym miłośnikiem historii Izraela, interesują mnie zwyczaje, kultura, wiara i wszystko to, co dotyczy Narodu Wybranego. Po drugie: jestem przeciwnikiem palenia kukieł nie tylko nieżyjącego od prawie dwóch tysięcy lat Judasza Iskarioty, ale także żyjącego Donalda Trumpa, Angelii Merkel, Emmanuela  Macrona, czy Donalda Tuska, Jarosława Kaczyńskiego czy Roberta Biedronia. Po trzecie: uważam, że pomimo postępującej edukacji i urbanizacji kwitnie zabobon, przesąd i głupota, a wielu ludzi (często uważających się za bardzo wykształconych, inteligentnych i mądrych), kierując się swoją przemożną chciwością, cynicznie i z premedytacją wykorzystuje tę ciemnotę i prymitywizm prostych ludzi. I nie wiem naprawdę, którzy to są ci gorsi i którzy wyrządzają większą szkodę, czy ci chciwi cynicy czy ci prości i zabobonni.

Po tym jak ludowy obyczaj palenia kukły Judasza w podrzeszowskim Pruchniku przekroczył granice Polski i zaistniał jako „njus” w wielu światowych mediach można było się zirytować. Kiedy uderzono w tej sposób w symboliczny stół odezwały się przysłowiowe nożyce, bo okazało się, że zwyczaj z paleniem, okładaniem kijami czy rozstrzeliwaniem kukły Judasza jest znany nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. „Judasza” leją jeszcze między innymi w Czechach, na Słowacji, Bałkanach, w Niemczech, Austrii, całej Ameryce Południowej i Meksyku. A na przykład w Hiszpanii „Judasz” jest rozstrzeliwany. Sam na filmiku widziałem jak kilkunastu chłopa z jakąś irracjonalną dla mnie satysfakcją i radością mierzy ze strzelb, na oczach rozentuzjazmowanej gawiedzi, w judaszowe krocze, głowę i serce.

Generalnie nie jestem entuzjastą tego typu elementów kultury ludowej. Oczywiście nie mam tu na myśli kroszonek, ludowych tańców, strojów i całej tej materialnej spuścizny pozostawionej nam przez poprzednie pokolenia. Co więcej myślę, że ten rodzaj kulturowego dziedzictwa musi być zachowywany
i pieczołowicie kultywowany. To przecież nasza historia i dorobek wielu pokoleń. Co więcej mam wrażenie, że pomimo cyfryzacji-digitalizacji rzeczywistości, człowiek co do swojej istoty wciąż pozostaje ten sam z przemożną potrzebą odwoływania się do tego co naturalne, ale i praktykowania wierzeń w to, że jest coś więcej niż tylko to co widzimy, słyszymy i dotykamy. Pomimo postępu cywilizacyjnego człowiek nadal pozostaje w kręgu kultury agrarnej, z której wywodzi się przecież kultura ludowa. Stąd wielka popularność tak zwanych legend miejskich, od „czarnej Wołgi” do Spider Mana, które zastępują stare ludowe wierzenia i legendy.

Myślę sobie tak, że homo sapiens choćby nawet skolonizował cały Układ Słoneczny nadal pozostanie istotą przesądną, zabobonną, skłonną szybciej uwierzyć w bajki i historie wyssane z palca niż w fakty.
Właśnie z tego względu oraz z powodu naturalnej skłonności istot ludzkich do zła, ale może przede wszystkim z powodów historycznych z pewnych elementów współczesnej kultury ludowej należałoby definitywnie i bez żalu zrezygnować. Myślę, że kultura ludowa niewiele straciłaby na tym, gdyby entuzjaści pastwienia się nad kukłami Judasza – wieszania, palenia, rozstrzeliwania, okładania pałami, wybebeszania i tak dalej i tym podobne, dali sobie z tym spokój. W sytuacji, kiedy okazałoby się, że są po prostu uzależnieni od pastwienia się nad judaszową kukłą, może bezpieczniej i niewinniej byłoby zamiast kukły Judasza na przykład znęcać się nad... Bat Manem    

Na szczęście jednak ten prymitywny ludowy obrzęd jest, przynajmniej w Polsce, zanikający. To, że gdzieś tam ktoś jeszcze go praktykuje nie wzbudza we mnie aż tak wielkiego niepokoju czy zgorszenia. Znacznie większą irytację i niepokój budzą natomiast ci, którzy cynicznie dla swoich partykularnych celów tego typu marginalne zachowania prostych ludzi wykorzystują. Po raz kolejny w świat poszedł komunikat, że w Polsce kwietnie faszyzm (kilku frustratów zrobiło sobie ustawkę z jedną telewizją w lesie pod Wodzisławiem) no i antysemityzm. Dlaczego znowu to nam się dostało skoro w innych krajach faszyści i antysemici odważniej i liczniej niż w Polsce podnoszą swoje głowy i głosy? Niestety mam wrażenie, że jak nie wiadomo o co chodzi to chodzi o pieniądze.

Opiniotwórcze środowiska, przede wszystkim Żydów amerykańskich, od wielu lat wiodą bowiem nieoficjalny spór z polskim rządem. Kukła Judasza była kolejnym absurdalnym powodem do tego aby zaatakować nasz kraj. To straszliwie nieodpowiedzialne i cyniczne. Tak postępować i zachowywać się po prostu nie można, bo tego typu prymitywne cyniczne wyrachowanie wzbudza odwrotny skutek. Nawet wśród ludzi życzliwych i przyjaznych Żydom pojawiają się wątpliwości czy są oni ludźmi godnymi sympatii i życzliwości czy też może bezwzględnymi graczami wykorzystującymi wszystkich i wszystko do tego aby osiągnąć swoje partykularne cele.