Kiedyś, gdy Odra żyła...

Część trzecia • Na przełomie XVIII i XIX wieku impet wielkiego przedsięwzięcia ujarzmiania Odry wyraźnie osłabł. Powodem była drastyczna zmiana sytuacji politycznej i ekonomicznej Prus po 1790 roku. Z kolei wojna z Napoleonem w latach 1806-1807 zakończyła się katastrofalną porażką Prus. Nie dość, że działania armii napoleońskiej wyrządziły wiele zniszczeń, w tym na Odrze, to jeszcze Prusy musiały wypłacić zwycięzcom gigantyczną kontrybucję, praktycznie rujnującą budżet państwa. 

 

Ambitne plany względem Odry musiały zostać odłożone na kilkanaście lat, choć nie zaniechano w tym czasie pewnych przygotowań. Między innymi w latach 1811-1812 przeprowadzono pierwsze w historii dokładne pomiary kartograficzne Odry na odcinku od Koźla do Wrocławia.

 

Wraz z ostateczną klęską Napoleona (1815 r.) nastała nowa era dla Prus, a tym samym i dla Odry. Kongres Wiedeński, na którym zwycięskie mocarstwa ustalały nowy ład w postnapoleońskiej Europie, dał początek nowemu spojrzeniu na sprawy regulacji rzek. Przeważył w końcu pogląd, że to do państw, a nie właścicieli ziemskich należy obowiązek modernizowania i utrzymywania rzek w należytym stanie. 7 lipca 1819 roku w Boguminie wydany został „Protokół w sprawie ustalenia zasad zabudowy odrzańskiego nurtu”, w którym państwo pruskie zobowiązało się modernizacji odrzańskiego systemu wodnego, zarówno od strony bezpieczeństwa powodziowego, jak i optymalnych warunków żeglugi. Protokół bogumiński dał początek wielkiej planowej przebudowie Odry, która konsekwentnie była realizowana etapami aż do wybuchu II wojny światowej. Żegluga odrzańska wkroczyła w fazę dynamicznego rozwoju, który trwał nieprzerwanie mimo pojawienia się wkrótce silnej konkurencji w postaci kolei żelaznej.