Takie rzeczy, to tylko w Ameryce

Felieton naczelnego • Ostatnio mam zgryza. Zgryz wiąże się ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej potocznie zwanymi USA. Nigdy za jankesami niby nie przepadałem, bo to „żandarm świata”, „krwiożerczy imperialista”, „chciwy hegemon” i kraj, który Polakom nie chce wiz znieść, choć Polacy jak grzeczne pudelki skamlą o to od ponad dwóch dekad. Amerykanie mają Polskę w głębokim niepoważaniu, co do tego nie mam wątpliwości, ale Polacy wciąż mają do kraju za Atlantykiem jakiś niejasny, niejednoznaczny i w ogóle zwariowany stosunek.

Nieliczni kochają i podziwiają Amerykę (bez wzajemności to oczywiste), inni rodacy Ameryki nienawidzą (też są nieliczni i też Ameryka tych ich nienawistnych uczuć im nie odwzajemnia) większość jest trochę pomiędzy tymi obiema skrajnościami – tak jak ja. Niedawno oglądałem dwa niezwykłe filmy o niewolnictwie w Stanach Zjednoczonych, na zakończenie jednego z nich pada zdanie, że w kraju zbudowanym na Piśmie Świętym i głębokiej protestanckiej wierze, przez ponad 200 lat funkcjonowały obozy koncentracyjne, w których biali zabijali, torturowali, gwałcili czarnych zupełnie bezkarnie. Kiedy byłem nastolatkiem natknąłem się na naukowe opracowanie, w którym autor opisywał na podstawie faktów sposób przemyślanej i systemowej likwidacji plemion indiańskich przez osadników z Europy. Władze ówczesnej Ameryki zupełnie świadomie dokonały zniszczenia wspaniałej cywilizacji i unicestwienia podobno nawet kilkunastu milionów Indian. Ci, którzy zachowali życie trafiali do rezerwatów, gdzie bardzo często umierali na choroby przywleczone na kontynent amerykański z Europy. Z tamtego okresu ludobójstwa Indian zachowały się między innymi takie wspomnienia: „Same opowiadania o niesprawiedliwościach, prześladowaniach i morderstwach na Indianach przez ostatnie trzydzieści lat wzdłuż Wybrzeża Pacyfiku wypełniłyby cały tom książki, i byłyby zbyt straszne, by można w nie uwierzyć” albo „Język, wiadomości i umiejętności ludzkie nie zdołają wyrazić przerażających zbrodni, które w różnych okolicach jednocześnie i w różnych czasach popełnili w tamtej krainie nieprzyjaciele rodu ludzkiego”. I dalej: „Zdobywcy zaczęli popełniać wielkie zbrodnie, grabić, brać w niewolę, ciężko obrażać Boga, a i dziś nie przestają tego robić i już prawie całkowicie wyludnili całe trzysta mil, które jak wspomniałem, były tak ludne i rojne”.